Quy tắc chống sét bảo vệ con người
1. Sét gây thương tích cho con
người như thế nào
2. Các biện pháp chống sét bảo vệ an toàn cho con người.
1. Sét gây thương tích như thế nào
Sét có thể gây thương tích bằng
những cách thức sau:
1. sét đánh thẳng vào vị trí nạn nhân từ trên đám mây xuống.
2. Khi nạn nhân đứng cạnh vật bị sét đánh. Sét có thể phóng
qua khoảng cách không khí giữa người và vật. Trong trường hợp này
gọi là sét đánh tạt ngang.
3. Sét đánh khi nạn nhân tiếp xúc với vật bị sét đánh.
4. Điện thế bước. Khi người tiếp xúc với mặt đất ở một vài
điểm. Sét lan truyền trên mặt đất.
5. Sét lan truyền qua đường dây cáp tới các vật như điện
thoại, tivi, ổ cắm.
Theo thống kê thì sét đánh thẳng là nguy hiểm nhất, cú 10 người bị
sét đánh thẳng thì 8 người chết. Sét đánh tiếp xúc hay tạt ngang
cũng rất nguy hiểm. Khi sét đánh xuống cây, thì 1 tia sét có thể
giết chết ngay vài người xung quanh. Độ nguy hiểm phụ thuộc vào
bản chất của vật bị sét đánh và vị trí tương đối với nạn nhân.
Thương vong do điện thế bước nhẹ hơn. Trong một số trường hợp năng
lượng tia sét không tiêu tán ngay tại chỗ mà truyền theo mặt đất
và khi nạn nhân đứng trên đường truyền đó có thể bị liệt. Trong
một số trường hợp tồi tệ nạn nhân sẽ bị vấn đề với việc đi lại sau
này. Thường thị điện thế bước chỉ gây những hiệu ứng tạm thời và
ít khi để lại hậu quả sau này. Trong thực tế sét lan truyền xuất
hiện khi nạn nhân nói chuyện điện thoại, cầm vào các dây cáp, dây
anten dẫn từ ngoài vào.
Theo thống kê ở Mỹ, ngoài 40% nạn
nhân bị sét đánh không được biết rõ nguyên nhân, 27 % là khi họ
đang ở khu vực trống trải, 19% ở gần cây, 8% đang bơi hay ở khu
vực gần nước, 3% khi đúng gần máy móc, 2,4% khi đang nói điện
thoại, 0.7% liên quan đến đài, tivi, anten...
2. Các biện pháp chống sét bảo vệ con người
Vì sét là hiện tượng ngẫu nhiên cho
nên không có vị trí an toàn tuyệt đối. Tuy nhiên việc chủ động đề
phòng tránh sét tìm nơi an toàn hơn có thể làm giảm đáng kể khả
năng bị sét đánh. Cần phải hướng dẫn giáo dục phòng chống sét an
toàn cho con người.
Lên kế hoạch trước
Nghe dự báo thời tiết. Khi nghe bản
tin dự báo thời tiết lên kế hoạch làm việc để đề phòng. Khi làm ở
khu vực nào đó, để ý trước các nơi có thể trú mưa và tránh sét an
toàn. Phải tính được thời gian từ chỗ làm việc đến nơi an toàn.
Thường thì cơn dông kéo đến rất nhanh trong vòng 15 phút và di
chuyển với vận tốc 40km/giờ. Nói chung khi đang ở nơi không an
toàn thì cần phải để ý đến các dấu hiệu của dông như mây đen,
không khí lạnh, gió
Thực hiện quy tắc nhìn-nghe:
Khi sét xảy ra, thoạt tiên ta thấy tia chớp loé lên và sau đó là
có tiếng sấm kèm theo. Nếu bạn tính khoảng thời gian từ lúc tia
chớp loé lên và lúc nghe thấy tiếng sấm thì có thể xác định được
khoảng cách tới nơi sét xảy ra. Chia số giây cho 3 ta được khoảng
cách đến tia sét. Ví dụ đếm được 3 giây thì sét cách vị trí đứng
là 3/3= 1km. Nên nhớ rằng nếu như khoảng thời gian bạn đếm được từ
khi thấy chớp và nghe tiếng sấm nhỏ hơn 30 giây, thì bạn đã nằm
trong tầm ngắm của tia sét rồi và phải cẩn thận. Nếu thời gian này
nhỏ hơn 20 giây thì phải di chuyển đến nơi an toàn hơn. Khi nghe
thấy tiếng sấm đầu tiên bất kể là gì cũng cần phải thấy nguy hiểm
đã đến. Sét có thể đánh cách xa nơi có mưa tới 15-20km.
Tránh sét trong nhà
Khi trời sắp xảy ra dông, thì biện pháp tránh sét tốt nhất là nên
về nhà. Chỗ an toàn để tránh sét là toà nhà, hay công sở có lắp
đặt hệ thống chống sét (đơn giản nhất là cột thu lôi Franklin)..
Khi ở trong nhà thì nên đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng
điện, tránh các chỗ ẩm ướt như buồng tắm, bể nước, vòi nước,
không nên dùng điện thoại trừ trường hợp rất cần thiết. Nên rút
phích cắp các thiết bị điện trước lúc có dông gần xảy ra. Với các
đường dây điện thoại hay dây điện vì nối với lưới bên ngoài nên
rất có thể bị ảnh hưởng sét đánh lan truyền. Nên tránh xa các dây
này và các vật dùng điện với khoảng cách ít nhất là 1m. Vô tuyên
nối với dây anten để ngoài trời cũng rất cần rút ra khi có dông.
Tránh sét đánh ngoài trời
Trong trường hợp không kịp chạy tìm nơi ẩn náu an toàn, tuyệt đối
không dùng cây cối làm chỗ trú mưa, tránh các khu vực cao hơn xung
quanh, tránh xa các vật dụng kim loại như xe đạp, máy, hàng rào
sắt...
Tìm chỗ khô ráo, nếu xung quanh có cây cao hơn thì nên tìm chỗ
thấp, tìm vị trí cây thấp.
Người ở vị trí càng thấp càng tốt, tay ôm cổ. Phần tiếp xúc của
người với mặt đất là ít nhất. Nhón chân, không được nằm xuống
đất.
Đứng xa các vật cao, ra ngay khỏi
những nơi chứa nước như bãi biển, ao, hồ, mương. Các vùng đỉnh
núi hay sườn núi nhô cao cũng rất nguy hiểm. Nếu ở trong rừng thì
tìm những nơi cây thấp hơn và thưa để tránh.
Không đứng thành nhóm người gần nhau.
Nếu như bạn cảm thấy tóc bị dựng lên (như cảm giác điện khi sờ tay
trước mặt tivi) thì điều đó có nghĩa là có thể bị sét đánh bất cứ
lúc nào. Lập tức cúi ngồi xuống và lấy tay che tai, không nằm
xuống đất hay đặt tay lên đất.
Đối với các vật có bề mặt kim loại như xe buýt, tàu hoả, ô tô,
...nếu không thò người ra ngoài và không chạm đến vỏ bọc thì ở
những chỗ này là an toàn. Ngược lại đối vơi các ô tô, tàu thuỷ để
hở hay không có vỏ bọc kim loại thì lại nguy hiểm.
Sau khi nghe thấy tiếng sét 30 phút
thì có thể trở lại làm việc bình thường.
Cấp cứu người bị sét đánh:
Ngoài làm cháy, bỏng, sét gây tác hại hệ thần kinh, gãy xương, mất
thính giác, thị giác, hay trí nhớ. Người bị sét đánh cần được cứu
trợ ngay tức khắc. Nếu người bị sét đánh bị ngất (tim ngừng đập,
tắt thở) phải thực hiện khẩn cấp các động tác hô hấp, trợ tim nhân
tạo. Tìm những nơi bị gãy, đặc biệt cẩn thận không di dời những
nạn nhân nếu nghi ngờ bị gãy cột sống. Để những nơi bị bỏng khô và
tìm cách nhanh nhất để nhân viên y tế đến.
Bản ghi nhớ
Không nên làm gì:
Đứng gần vật cao, gần nước, gần cây, gần xe cộ, gần nhà, tại các
nơi cánh đồng trống trải, anten, cột cao, gần những đường dây dẫn.
Nên làm gì:
a Nhìn dấu hiệu báo dông (mây đen, gió lạnh...),
b Nghe dự báo thời tiết khi có ý định đi ra ngoài.
c Hạ thấp vị trí để hai chân chụm. Không nằm trên đất.
d Đi vào nhà lớn hay vào xe cộ có mái kim loại (nhớ là
không được động tay lên vỏ kim loại).
e Biết trước nơi an toàn gần nhất và thời gian đi tới đó.
|